Özgür Yorum - 144. Bölüm
Yeni bir vizyon ihtiyacı
29.10.2019- Cumhuriyet, bir devrimin olduğu kadar, bir vizyonun da adıdır. Osmanlı’nın sarsıntısı içinde ve Mustafa Kemal’in zihninde, kuruluşundan yıllar önce şekillenmiş bir vizyonun… Bu şekillenmenin nasıl olgunlaştığını “Yükselen Bir Deniz” belgeselinde incelemiştik. Mustafa Kemal, Harbiye’de Abdullah Cevdet’in, Namık Kemal’in makalelerini, Halide Edib’in romanlarını, Ziya Gökalp’in kitaplarını okurken, bağnazlığın kaldırılmasını, kadının özgürleşmesini, eşitlikçi reformları düşünmeye başlamıştı. 1910’da Paris’te tatbikat izlerken, 1914’te Sofya’da askeri ateşe iken, 1918’de Karlsbad’da tedavi görürken tanık olduğu şeyler, onu Batılı yaşam tarzına, Cumhuriyet ve laiklik fikrine daha da yakınlaşmıştı. Samsun’dan yola çıktığında Rousseau’nun “Toplum Sözleşmesi” yanındaydı. 1918’de Erzurum Kongresi’nin bittiği gece, Mazhar Müfit’e zaferden sonra hükümet şeklinin Cumhuriyet olacağını yazdırmış, bu sırrı 5 yıl saklamıştı.